مقررات شهری : چگونه ضوابط بر فرم شهر تاثیر می گذارند

معرفی کتاب مقررات شهری : چگونه ضوابط بر فرم شهر تاثیر می گذارند.

از اولین بار که کتاب « مقررات شهری : چگونه ضوابط بر فرم شهر تاثیر می گذارند » را در دست گرفتم حدود 9 ماه می گذرد. این کتاب از دیدگاهی متفاوت با آنچه تا امروز مطالعه کرده بودم نشان می دهد که چگونه مقررات ساخت شهر از گذشته تا کنون مورد استفاده قرار گرفته اند. در واقع این کتاب چگونگی تاثیر مقررات بر بر شخصیت کالبدی شهر را روایت می کند. نمونه های مطالعاتی این کتاب تا جایی که در خاطر من مانده باشد تمام از ایالات متحده آمریکا نتخاب شده بودند.

ترجمه کتاب علی رغم نگارش بسیار سنگین مولف، بسیار روان می باشد و مفاهیم را به صورت تمام منتقل می نماید. البته این موضوع توسط مترجمن اثر جناب آقای دکتر امیر شکیبامنش و آقای دکتر مرتضی میرغلامی اشاره شده است که ترجمه این کتاب حدود نوزده ماه زمان به خود اختصاص داده است. در ادامه به معرفی بیشتر این کتاب مطابق با چکیده مولفین کتاب پرداخته می شود.

این کتاب مشتمل بر 7 فصل می باشد که در ادامه به اختصار به معرفی هر فصل پرداخته می شود:

در فصل اول این کتاب نگارنده به موضوع چگونگی تاثیر گذاری مقررات بر شخصیت کالبدی شهرها می پردازد. ارزیابی نگارنده از مقررات شهری بر پایه ی میزان موفقیت یا عدم موفقیت آن ها در ایجاد “شهرسازی خوب” صورت می پذیرد. همچنین به زعم وی، نیازی جدی به درک هوشمندانه ای خاستگاه پیدایش مقررات، سیر تکامل تاریخی و تاثیرات آن ها بر پیکره ی شهرها وجود دارد. تالن در این کتاب با نگاهی هوشمندانه به تاثیراتی که کدها و مقررات شهری می توانند بر الگو ها، کاربری ها و فرم شهرها داشته باشند، اشاره می کند.

در فصل دوم این کتاب، مرور تاریخی ژرفی بر تکامل مقررات شهری، با تکیه بر تجارت شهرسازی آمریکایی صورت پذیرفته و در آن به ارتباطی که می تواند میان مقررات و مکان ایجاد شود، اشاره گردیده است. مهم است بدانیم چه علل و شرایط شهری منجر به استفاده از گسترده از برخی از مقررات در زمان های خاص شده است. چه انگیزه هایی در پشت پرده این مقررات پنهان بوده است و مردم در آن دوران چه دیدگاهی نسبت به ضوابط و مقررات وضع شده داشتند.

فصل سوم به موضوع تاثیر گذاری مقررات بر الگوهای شهری می پردازد. منظور از الگو در این کتاب، طرح بندی، چیدمان و آرایش فضاهای شهری و ساختار کالبدی شبکه است.

فصل چهارم از کتاب حاضر به بررسی تاثیر مقررات بر کاربری های شهری می پردازد. چگونگی استفاده از زمین، فراتر از موضوع الگو بوده و موضوعاتی از قبیل مجاورت کاربری های مختلف با یکدیگر، مکان یابی و موقعیت استقرار کاربری ها، وابستگی و ظرفیت آن ها، تاثیر آن ها بر مکان گزینی جمعیت و … را مورد بررسی قرار می دهد.

در فصل پنجم کتاب، تاثیر پذیری فرم شهری – با تاکید بر ویژگی های سه بعدی فضا – از ضوابط و مقررات، به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. فرم، توسط مقرراتی که خطوط بر بناها، عقب نشینی و سطح اشغال قطعات را مشخص می کنند، کنترل می گردد. از سوی دیگر فرم می تواند محصول عواملی نظیر عرض خیابان، گونه ساختمانی و ارتفاع بنا نیز باشد. فراتر ار همه این عوامل فرم، فضا را تعریف می کند. از دیدگاه تالن یکی از ابعاد مهم و در عین حال جذاب در رابطه با مقرراتی که بر فرم شهری تاثیر می گذارند، چگونگی تغییر انگیزه ها و اهداف پنهان در پس این مقررات است. در این فصل در خصوص سه دسته از مقررات مرتبط با یکدیگر که فرم شهری را تحت تاثیر قرار می دهند، به تفصیل بحث گردیده است: مقررات مربوط به عرض معابر، مقررات تنظیم کننده ارتفاع ساختمان ها و مقررات تعیین کننده ی جلوخان و حریم ساختمان ها.

فصل ششم به موضوع اصلاح مقررات شهری اختصاص یافته است. ارائه پیشنهادات برای اصلاح مقررات شهری با دو رویکرد صورت می پذیرد؛ در راستای دستیابی به انعطاف پذیری بیشتر و یا افزایش میزان پیش بینی پذیری. در هر یک از این دو رویکرد، هدف نهایی، دستیابی به نوع بهتری از شهرسازی است؛ رسیدن به مکان زیست پذیر تر، پیاده مدار تر و پایاتر.

در فصل پایانی جمع بندی مفیدی از مطالب شش فصل گذشته به اختصار ارائه گردیده است.

ناشر این اثر مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران می باشد. چاپ اول این کتاب در سال 96 بوده است.

این کتاب از طریق کلیه کتاب فروشی های معتبر قابل تهیه می باشد.