پنج نیاز فضاهای عمومی

پنج نیاز اولیه که مردم به دنبال ارضای و برآوردن آن در فضاهای عمومی حضور پیدا می کنند عبارتند از:

1- راحتی -2- آسایش -3- تماس غیر فعال با محیط -4- تماس فعال با محیط -5- اکتشاف

مکان های خوب عموما و اکثر اوقات بیش از یکی از این مقاصد را برآورده می سازند. در این نوشته به نیاز فضاهای عمومی خواهیم پرداخت.

1- راحتی (Comfort)

«راحتی» لازمه یک فضای عمومی موفق است. طول و مدت زمانی را که مردم در یک فضای عمومی سپری می کنند، یک عملکرد و شاخص از راحتی آن فضا است. ابعاد احساس راحتی شامل فاکتورهای محیطی (آسایش در برابر آفتاب و …)، راحتی کالبدی (قرارگاه ها و محل های آسوده و کارا) و ابعاد اجتماعی و روانی است.

2- آسودگی (Relaxation)

در حالی که حس راحتی روانی ممکن است شرط لازم برای «آسودگی» باشد، اما آسودگی حالت توسعه یافته آسایش بدن و ذهن است. در مجموعه های شهری، المان های طبیعی و جدایی از ترافیک وسایل نقلیه می تواند به آسودگی (Relaxation) در فضاهای عمومی کمک نماید.

3- تماس غیر فعال (Passive Engagement)

در عین حال که تماس غیر فعال با محیط می تواند به حس «آسودگی» منتهی گردد. شاید ابتدایی ترین صورت «تماس غیر فعال» با محیط تماشای مردم و نگاه کردن باشد. آنچه که مردم را جذب می کند، سایرین، زندگی و فعالیت آن ها است.

4- تماس فعال (Active Engagement)

تماس فعال بیشتر با تجربه مستقیم یک مکان و مردم در آن درگیر است. هرچند برخی از مردم برای تماشای سایرین در یک فضا حضور پیدا می کنند، اما برخی تمایل به ارتباط مستقیم دارند چه با دوستان چه با افراد غریبه.

فضاهای عمومی موفق، موقعیت ها و فرصت هایی را برای برقراری درجات مختلفی از ارتباطات و همچنین عدم ارتباط با دیگران (تنها بودن) فراهم می آورند. میزان مختلف را یان گل چنین دسته بندی می کند: دوستان نزدیک، دوستان، آشنایان، ارتباط اتفاقی و تماس انفعالی

طراحی عرصه عمومی می تواند فرصت هایی را برای برقراری ارتباط ایجاد یا فراهم کند، حالت غیر عادی یا اتفاقی می تواند آن چیزی باشد که وایت آن را «مثلث سازی» می نامد: فرآیندی که به واسطه تعدادی محرک و انگیزه خارجی ارتباطی را بین مردم فراهم نموده و زمینه سازی کرده و غریبه ها را برای صحبت با سایر عریبه ها ترغیب می کنند حتی اگر آن ها همدیگر را نشاسند.

5- اکتشاف (Discovery)

ارضای تمایل برای دیدن چیزهای غیر عادی و قابل توجه و داشتن تجربیات لذت بخش یعنی «اکتشاف». اکتشاف به تنوع و تغییرات بستگی دارد. در حالی که چنین فاکتورهایی ممکن است به سادگی به خاطر گذر زمان یا تغییر فصول نیز ایجاد گردند، می توان آن ها را به واسطه مدیریت صحیح و ایجاد سرزندگی در فضاهای شهری نیز به دست آورد.

این نوشته بخشی از جزوه کلاسی خانم دکتر جهانشاهلو می باشد.