قدیمی ترین نقشه شهر ارومیه
ارومیه یکی از زیباترین شهرهای ایران و مرکز استان آذربایجان غربی و نیز مرکز شهرستان ارومیه است. این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ با ۵۷۷٬۳۰۷ نفر جمعیت، دهمین شهر پرجمعیت ایران به شمار می‌آید. شهرستان ارومیه در جلگه ای در کنار دریاچه لاجوردی ارومیه قرار دارد. این شهرستان از شمال به شهرستان سلماس، از جنوب به شهرستان نقده، از شرق به دریاچه ارومیه و از غرب به مرز ترکیه محدود است. کرانه غربی دریاچه ارومیه را در قدیم «گیلزان» می نامیدند. گروهی معتقدند که نام باستانی این شهر و دریاچه آن «چی چیست» و «چی چستا» است. سریانیان آن راه «اورمیا»، ارمنی ها «اورمی»، اعراب «ارمیه» و «ایرانیان ارومی» نوشته اند. این شهرستان با 5298 کیلومتر مربع مساحت و دارای پنج بخش به نام های «سیلوانه»، “صومای برادوست»، « انزل»، « نازلو» و « مرکزی » و سه شهر است.
بدون تردید این منطقه یکی از بسترهای شکل دهنده تمدن بشری بوده است. امروز نشانه هایی در دست است که سابقه زندگی انسان را در این منطقه به 5000 سال قبل باز می گرداند. آثار به دست آمده از غارهای تمتمه و دیگر نقاط ، نشان دهنده زندگی انسانها از عصر جمع آوری خوراک تا ساختن ابزارهای ابتدایی سنگی در این نواحی است.
ارومیه در جلگه گسترده و سرسبزی به درازای 70 کیلومتر و به پهنای 30 کیلومتر واقع شده که اطراف آن تا کیلومترها پوشیده از باغات انگور و سیب و کشتزارها است. دریاچه ارومیه در شرق و دریاچه مارمیشو در غرب این شهر قرار دارد. این شهر به علت آب و هوای معتدل و داشتن مناظر زیبا، یکی از شهرهای گردشگری و زیبای ایران محسوب می‌شود. ارتفاع شهر ارومیه از سطح دریا 1332 متر است.
یکی از جلوه های مدنی و زیبای شهر ارومیه اختلاط اقوام مختلف در این شهر است. ساکنین شهر ارومیه را ترک ها ، کردها، اقلیتی از آشوریها و ارمنیها تشکیل می دهند که همه به صورت بسیار صمیمانه و برادرانه در کنار هم در این شهر زندگی می‌کنند. این ترکیب جمعیتی ویژگی منحصر به فردی در این شهر به وجود آورده که کمتر شهری در ایران را می توان با این خصوصیات و ویزگی ها یافت. مهربانی و نرم خویی مردم شهر ارومیه و ساکنین اطراف زبانزد خاص و عام است. به اذعان مسافران بیشماری که از این شهر دیدن کرده اند افرادی به خوبی و غریب نوازی و مهمان دوستی اهالی ارومیه در هیچ کجا ندیده اند.
اکثر ترک‌های ارومیه شیعه مذهب می‌باشند ولی تعداد زیادی ترک های سنی حنفی و شافعی مذهب نیز در داخل شهر و در بیش از ۲۵ روستا از جمله، بالو، قولنجی، کهریز، گل تپه، گجین و ولینده زندگی می‌کنند. در ارومیه شماری از ترک زبان های اهل حق نیز زندگی می‌کنند. مذهب کردهای ساکن ارومیه نیز اکثرا سنی است.
انگور و سیب از عمده محصولات کشاورزی شهر ارومیه است. حدود سه چهارم تاکستان های ایران در ارومیه قرار دارد. سایر محصولات کشاورزی آن گردو، تخمه آفتابگردان ، تخمه کدو، هلو، زردآلو ، شلیل و گيلاس است. از سوغات مهم این شهر می توان به نقل بید مشک ، نقل گردویی ، حلوای گردویی، عرق بیدمشک و عرق بادرنجبویه اشاره کرد
بعضی از مراکز دیدنی ارومیه عبارتند از: مسجد جامع ارومیه، مسجدسردار، مسجد مناره، مسجد اعظم ارومیه، امامزاده برکشلوی ارومیه، زیارتگاه عرب باغی، زیارتگاه مهدی القدم، بقعه دیزج تکیه، امامزاده قریب حسن، سه گنبد، کلیسای ننه مریم، کلیسای مارگیوکیس، کلیسای آشوری مادت خنه، کلیسای ماردانیال، کلیسای آشوری مار صبر شیوع، کلیسای موانا، کلیسای مارتوما، کلیسای پطور سوپولیس، کلیسای قره باغ، کلیسای سیر ارومیه، کلیسای شرق آشوری، کلسیای کلیمیان، مدرسه هدایت، مدرسه بیست و دو بهمن، خانه انصاری، ساختمان شهربانی، ساختمان ستاد لشگر، شهرداری ارومیه، یخچال دوقوز پله (نه پله)، پل باراندوز چای، پل چنقرانلوی ارومیه، بازار سنتی ارومیه، قلعه تاریخی بردوک، قلعه اسماعیل آقا، قلعه تاریخی دم دم، مقبره تاریخی روستای تم تمه، مقبره روستای خانقاه، مقبره صخره ای قارلی دام، غار هارون و مارون، غار میر داوود، غار تم تمه، تپه باستانی گوی تپه، تپه باستانی کرد لرتپه تاریخی موانا، موزه تاریخ طبیعی ارومیه، موزه آثار تاریخی ارومیه، دریاچه ارومیه سنگ مشت عثمان در داخل دریاچه ارومیه و …
ورزش بخش مهمی از فرهنگ ارومیه را دربرمی‌گیرد. محبوب ترین ورزش در شهر ارومیه، والیبال است.
مسابقات والیبال جام مردان آسیا در سال ۲۰۱۰ در استادیوم شش هزارنفری غدیر ارومیه برگزار شد. هشت کشور در این رقابتها حضور داشتند که هشت تیم برتر رقابتهای جام ملتهای آسیا (۲۰۰۹) بودند. ناگفته نماند این شهر از شهرهای قدیمی والیبال خیز ایران است.
منبع : شهرداری ارومیه
