بیانیه دکتر بهزادفر در مورد کنفرانس اکو-تهران

مصاحبه با جناب دکتر مصطفی بهزاد فر

استاد طراحی شهری دانشگاه علم و صنعت ایران

دبیر علمی کنفرانس اکو تهران با موضوعیت طراحی شهری پاسخده اکولوژیکی

تنظیم مصاحبه: علی رمضانی میر

www.iedi.ir

جناب دکتر بهزاد فر، ضمن سلام و تشکر از وقتی که به بنده اختصاص داده اید. ممنون می شوم چند سوال اساسی که برای بسیاری از مخاطبین طراحی شهری و همچنین شرکت کنندگان در کنفرانس اکو تهران مطرح است را پاسخ دهید.

پیام دکتر مصطفی بهزادفر:

زخم شهر تهران در حوزه اکولوژیکی به نسبت سایر حوزه ها وخیم تر است. ایان بنتلی اولین رویکرد محصول گرایانه و شیوه مند(Technical) را در طراحی شهری بنیان نهاد. پرداختن به تهران با تکیه بر اکولوژی، و در لباس سخنرانی­های کارکردی، کارگاه­های موردی ، پیش برنامه­های طراحی زیست­مدار (Eco-Design oriented Proposals) در اصلاح شرایط جاری و بهبود (کیفیات محیطی) مکان­های همگانی این شهر در آینده مفید خواهد بود.

1- چقدر از آین بنتلی شناخت دارید و این موضوع در چه زمینه هایی در طراحی شهری در دنیا و ایران مطرح می باشد؟

با سلام و تشکر از شما. در 1993، حین گذراندن دوره دکترای طراحی شهری در دانشگاه سیدنی، استرالیا همراه با حضور در کلاس روش­ها و کارگاه­های طراحی شهری دانشگاه یادشده، از طریق کتاب محیط­های پاسخده با “ای.ین بنتلی” آشنا شدم. به نظر من کارهای تیم گروه معماری و مرکز مشترک طراحی شهری پلی تکنیک آکسفورد که در کتاب محیط­های پاسخده (Responsive Environment) بازتاب پیدا کرد، اولین رویکرد محصول گرایانه و شیوه­مند (Technical) طراحی شهری است. قبل از آن رویکردها غالباً برنامه ریزانه و معمارانه بود. آنگونه که غالب نظریه­پردازان عمل­گرا و حرفه مندان Practitioner ) / Professionals) طراحی شهری راهکارهای خویش را در برنامه­ریزی شهری برآمده درنمایش سه بعد و معماری برآمده بر همایش جمعی تک بناها عرضه می­نمودند. کارهایی که با عناوینی چون فرآیند طراحی شهری عرضه می­ شد نیز بیشتر نگاه برنامه ریزانه و یا شهرسازانه عام را دنبال می­کرد.

لذا ، از نظر من “بنتلی” تاثیر عملی خاصی بر رشد زمینه­های عملی طراحی شهری در دنیا نهاده است. با مسئولیت­ پذیری خاصی که ایشان در اضافه کردن بحث پایداری اکولوژیکی (Ecological Sustainability) به عناصر هفت­گانه پاسخ­دهندگی، شامل خوانائی، گوناگونی ، نفوذپذیری، انعطاف­پذری، غنای حسی، تناسبات بصری و رنگ تعلق از خود نشان داده است بر اهمیت موضوع می افزاید. کارهای شیوه­مند ایشان می تواند در ایران جایگاه ویژه­ای داشته باشد؛ چرا که علیرغم گذار طراحی شهری جهانی از مرز بلوغ، وضعیت ایران، پائین تر از نوجوانی است . برخی از نظریه پردازان ، متخصصان، حرفه­ مندان ایرانی به دلایل مختلف از پرداختن به راه درست طراحی شهری طفره رفته و بعضاً با فهمی ناقص از مفاهیمی چون ،فرآیند و شیوه­شناسی طراحی شهری نه تنها جریان سازندگی کشور
را در حوزه کیفیات محیطی به بیراهه می­رانند، بلکه در بیرون راندن تساهلی این حرفه – هنر– دانش نوپا از صفحه های عمل قدم بر می­دارند .

2- ضرورت در نظر گرفتن اکولوژی را در شهر تهران را چه می دانید؟

تهران از دیدگاه زیست محیطی یکی از آلوده­ترین شهرهای دنیا است. آلودگی تهران بیش از هر عاملی محصول تخریب پایگاه اکولوژیکی این شهر است که در طی یک قرن گذشته اتفاق افتاده است. هر چند تهران در هر چهار سازة پایداری شامل عدالت اجتماعی، بهروزی اقتصادی، یکپارچگی زیست محیطی (اکولوژیکی) و یکپارچگی (هم­پیوندی) مدیریتی دچار صدمه و خدشه شده است، اما زخم حوزه اکولوژیکی( زیست محیطی) عمیق­تر است. بطور نمونه کمبود فضاهای سبز و باز، از بین رفتن باغات تاریخی این شهر، پر شدن دامنه­های شفابخش شهر با ساختمان­های مختلف و تخریب نسبی هفت دره (کوهسران) تهران از موارد، قابل یادآوری است. لذا، پرداختن به تهران با تکیه بر اکولوژی، و در لباس سخنرانی­های کارکردی، کارگاه­های موردی ، پیش برنامه­های طراحی زیست­مدار (Eco-Design oriented Proposals) در اصلاح شرایط جاری و
بهبود (کیفیات محیطی) مکان­های همگانی این شهر در آینده مفید خواهد بود.

3- با توجه به شناخت شما، به نظر شما آین بنتلی چگونه می تواند پاسخگوی یا محرک فهم مسائل اکولوژیکی در شهر تهران باشد؟

همانطور که قبلاً گفته­ام، بنتلی جزء اولین طراحان شهری است که اولاً با نگاه شیوه مند (Technical) به مباحث کارکردی طراحی شهری توجه نموده است، ثانیاً مباحث اکولوژیکی را که اهمیت زیادی در پایداری بزرگ شهرها و کلانشهرهای دنیا، به ویژه ایران،دارد؛ مورد توجه قرار داده است. معهذا، چنانچه ایشان بتوانند دیدگاههای
جزءنگرانه خویش را با دیدگاه­های فرآیندگارانه و ساختاری کسانی چون ماتیو کرموناً، ترکیب نماید و با رویکردی جامع و ترکیبی موردمداری کارگاهی در لباس تهران را به مثابه یک نمونه مثالین (pilot) بازتعریف نماید، نتیجه حضور ایشان در تهران مفیدتر خواهد شد.

4. موضوع کارگاه و سمینار و برنامه های جانبی کنفرانس چه مخاطب خاصی را خواهد داشت و چه دستاورد هایی می تواند داشته باشد؟

مخاطبان کارگاه و سمینار و برنامه های جانبی کنفرانس اکو تهران در بر گیرنده تمامی کسانی است که به نحوی در حوزة طراحی شهری معاونت، دل مشغولی، مسئولیت پذیری و آینده بانی دارند. تمامی مدیران و کارشناسان اجرائی، متخصصان و حرفه­مندان (به ویژه مهندسان مشاور)، مردم نهادها (N.G.O)، مدرسان، دانش­پژوهان، حرفه پژوهان و
دانشجویان طراحی شهری به طور خاص، (برنامه ریزی شهری، معماری، طراحی منظر، طراحی صنعتی و نظیر آن بطور عام)، می توانند مخاطبان چنین همایشی باشند. دستاوردهای آن میتواند بطور خلاصه در آینده بانی و آینده سازی جریان ساخت و ساز در مدار کیفیات محیطی مکان های همگانی کشور اعم از شهری و روستایی نقش موثر داشته باشد.
دانشگاهیان و نهادهای متولی آموزشی و حرفه طراحی شهری می­توانند نقش هماهنگ کننده مشوق و مجری را ایفاد نمایند.

مصطفی بهزادفر

24/8/1393