اسکیس طراحی شهری چیست؟
اسکیس طراحی شهری و به صورت کلی اسکیس به صورت کلی به اتود هایی از طراحی اطلاق می شود که مفهومی طراحانه و مبتکرانه را به همراه داشته باشند. در میان رشته های هنری، به تبع گوناگونی انتظارات و خواسته ها در آن رشته، هر اسکیس مفهوم خاص خود را دارد. به طور مثال در طراحی صنعتی که مقیاس کوچک و حوزه طراحی بیشتر به جنبه های ابداعانه و در عین حال جنبه های عینی و ملموس خلاصه می شود.
توقع از اسکیس می تواند شامل اتودهای انتزاعی تا راهکارهای اجرایی باشد. یا در طراحی مد و لباس هم با مفهوم اسکیس روبرو هستیم. در این رشته بسته به ایده و خواست طرح، اسکیس می تواند شامل جنبه های هنری و زیباشناختی در کنار جنبه های عملکردی آن قرار بگیرد. این اسکیس می تواند با اتود های فرمی شروع شود و با رنگ، جنس و عملکرد و … تکمیل شود. آنچه در این میان مهم به نظر می رسد این است که در تمام رشته های هنری اشراف کامل به مولفه های تاثیرگذار در طراحی لازمه پختگی و تبلور یک اسکیس و طرح خوب است.
در رشته های معماری و شهرسازی هم اسکیس سابقه ای طولانی دارد. طرح های به جا مانده از میکل آنژ به خوبی نشاندهنده این مطلب می باشد. طرح هایی که شامل تحلیل مساله، نبوغ، ایده و سرانجام ضوابط اجرایی می باشند.
در معماری مدرن اسکیس با خط هایی به ظاهر مبهم که ایده های مبتکرانه را در دل خود نهفته دارند. شناخته می شود. اسکیس های اولیه در طرح های لوکوربوزیه ، رایت ، پیانو، راجرز و … همگی شامل خطوطی هستند. که علی رغم نازیبایی ظاهری، ایده های قوی ذهنی زیبا و ماندگاری را دارا می باشند.
عوامل موثر در ابداع و پرورش ایده های طراحی را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود:
- نبوغ و استعداد
- اصول و استاندارد
دسته بندی دیگری را می توان تحت عنوان عوامل زیباشناختی و عوامل عملکردی عنوان کرد. عوامل زیباشناختی با نبوغ و عوامل عملکردی با اصول قابل قیاس می باشند. هر دو این عوامل وابستگی شدیدی به هم و به دامنه اطلاعاتی هنرمند و جهانبینی وی دارد. هر چقدر دامنه اطلاعاتی (آکادمیک/تجربی) گسترده تر باشد. قابلیت الهام پذیری و در نهایت ایده پردازی بالاتر می باشد. اما آنچه نهایتا به تکامل ایده کمک می کند قدرت آنالیز و سنتز ذهنی می باشد.
برای روشن شدن موضوع دو موضوع متفاوت موزه و بیمارستان را بررسی می کنیم. اگر برای شکل گیری ایده در این دو طرح به دو عامل مهم در ایده پردازی برمیگردیم. در مورد موزه، نبوغ و استعداد به نسبت اصول و استانداردها تاثیر بیشتری دارد. اما در مورد بیمارستان مولفه اصول و استاندارد نیروی مضاعفی اعمال می کند. برآیند این دو نیرو باید به صورت ایده های طراحی نمود پیدا کند. هر چقدر قدرت آنالیز و سنتز ذهنی هنرمند بیشتر باشد، طرح از پختگی بیشتری برخوردار می باشد.
اسکیس طراحی شهری
در رشته شهرسازی الزاما هنرمندان شروع کننده طرح های اولیه نبودند. طیف وسیعی از جامعه شناسان، معماران و مهندسین طرح های اولیه خود را برای شهرسازی در قرن 19و 20 میلادی ارائه دادند. در ایران هم می توان به اندیشه های شیخ بهایی برای اصفهان و حتی روش دسترسی سلسله نظام آبیاری توسط امیرکبیر و بعدها در غرب اندیشه های هاوارد و لوکوربوزیه همگی حاکی از دیدگاه فلسفی انها به مقوله شهرسازی است.
رشته طراحی شهری نیز پس از حضور چند دهه ای در ایران مسیر های پرتلاطمی را طی کرده است. در بعضی از دانشگاهها مفهوم طرح ها به سیاست ها واهداف طراحی گرایش دارد در حالیکه در برخی دیگر روحیه ای طراحانه دارند. در این میان آنچیزی که از توافق عمومی اکثر دانشگاهها برداشت می شود، اشتراک طراحی شهری با رشته های طراحی محیط، منظر، معماری، برنامه ریزی شهری و حتی مهندسی عمران و ترافیک شهری می باشد.
اما آنچه از اسکیس طراحی شهری و معماری (منظر) در آزمون کارشناسی ارشد و دکتری در ایران مرسوم شده است. شامل فرایندی است که برای فهم بهتر موضوع می توان دو مولفه درونی و بیرونی را بر مفهوم اسکیس طراحی شهری موثر دانست:
- نیروهای درونی: برای درک سوال و حل آن
- نیروهای بیرونی : برای رقابت و ژوژمان پروژه
برای تقویت نیروهای درونی ابزار زیر می تواند در اسکیس طراحی شهری و هر نوع اسکیس فضای شهری و هر مقیاسی پاسخگو باشد:
تصور فضایی و پرسپکتیو.
این مورد کمک می کند فضاهای متفاوت را در ذهن مجسم کنیم. و به آرایش و ترکیب فضایی مورد نظر برسیم. با تمرین و تکرار الگوهای فضایی می توان به بیش از 100 الگوی فضایی دست پیدا کرد که ترکیب فضایی متفاوت را پوشش خواهد داد. در بسیاری موارد ایده های اولیه ای به ذهن شما می آید اما به علت نداشتن هیچ زبان و الگوی فضایی نمی توانید آن ایده را پرورش دهید و کامل کنید.
قدرت ایده پردازی.
این مهم در وهله اول به اندوخته و دانش هر شخص بر می گردد. فرایند شکل گیری ایده به صورت جدی متاثر از خلاقیت آنالیز و سنتز ذهنی می باشد. به زبانی دیگر شخص ایده پرداز باید تحلیلی قوی از وضعیت موجود داشته باشد و به درستی آنالیز کند. سنجش وضعیت در نهایت باید منجر به سنتز ایده یا ایده های طراحی گردد. تمرین و تکرار و مواجهه با ایده های متفاوت و الهام گرفتن و کاربست و ترکیب آنها کمک زیادی به تکامل ایده ها می کند.
اطلاعات زیر می تواند به عنوان منابعی برای ایده پردازی در اسکیس طراحی شهری به کار رود:
- کتابهای دست اول طراحی شهری و معماری و معماری منظر.
- مقالات دست اول شهرسازی و معمای.
- پروژه های موفق داخلی و خارجی شهرسازی و معماری.
- سایت های مفید طراحی شهری و معماری و معماری منظر.
- پروژه های مشاور و حتی پروژه های دانشجویی و پایان نامه ها.
- کارگاهها و نمایشگاههای طراحی شهری و معماری.
- اخبار شهرسازی
عوامل بیرونی بیشتر به منظور ارائه و رقابت با سایر پروژه های اسکیس فضای شهری در نظر گرفته می شود:
بیان گرافیکی داده های طراحی.
نحوه بیان، مکانگزینی، آرایش و کمپوزیسیون، تاثیر زیادی در خوانایی اسکیس و پذیرفته شدن آن دارد. بیان گرافیکی خوب، همواره به کمک بیان بهتر ایده های طراحی می آید. سعی کنید با راندو بیش از هم و نامنظم کیفیت اسکیس را پایین نیاورید.
مدیریت حل مساله و شیت.
توجه به مدیریت زمان ، نحوه نمایش فرایند حل مساله، اتخاذ ابزار دفاعی از طرح و توجه به این نکته که معمولا در هر اسکیس شما 4 ساعت زمان برای ارائه دارید و شیت شما به مدت کمتر از چند دقیقه تصحیح می شود. در این چند دقیقه ، مصحح چه مقدار مظالب مفید از شیت شما را کسب می کند.
یک دانشجوی قوی معمولا این چهار ابزار تاثیرگذار را در یک تعادل قرار می دهد. ممکن است در یک حالت بسته به سوال ، ایده های طراحی را شفاف و گویا و خوانا نمایش دهید و بیشتر روی این مقوله مانور داده شود. در برخی سوالات ممکن است حل سوال بسیار ساده و معمول باشد اما راهکار دانشجو برای اتخاذ ترکیب و راندو شیت و ارائه تاثیر گذار باشد.
نتیجه گیری و نکاتی چند در مورد اسکیس شهرسازی :
- حل مساله و کانسپت طراحی دانشجوی قوی و ضعیف را تمایز می دهد.
- روحیه مشخص شیت و پرهیز از تکراری بودن با سبک و سیاق مرسوم، مساله ای مشخص در کارهای نفرات برتر اسکیس می باشد.
- اعتماد به نفس برای اسکیس از ترکیب چهار عامل قدرت گرافیک، پرسپکتیو، کانسپت و حل مساله کسب می شود.
- قبل از اسکیس در هر رشته باید به سطح آمادگی تخصصی در ان رشته دست پیدا کرد نه فقط چند مساله خاص را تمرین کرد.
- کسب آمادگی ذهنی و روانی قبل از اسکیس برای مواجهه با سوالات غیرمعمول ، راهکاری مفید برای مقابله با یکمرتبگی سوال در آزمون اسکیس می باشد.
موفق باشید.
کریم وحدت.
شما می توانید بسته آموزش اسکیس طراحی شهری استاد وحدت را در لینک زیر تهیه نمایید.
